काठमाण्डौ । हुण्डीसम्बन्धी कारोबार भन्नाले प्रचलित कानूनबमोजिम मान्यताप्राप्त संस्था वा भुक्तानीको उपकरण बाहेकका अन्य व्यक्ति, उपकरण वा अन्य कुनै माध्यम प्रयोग गरी नेपालबाट विदेशमा वा विदेशबाट नेपालमा कुनै रकम वा मूल्य स्थानान्तरण वा हिसाब मिलान वा भुक्तानी लिने दिने वा हुने गरी व्यवसाय बनाई गरिने कारोबार भन्ने बुझिन्छ । मुलुकी अपराध संहिता, २०७४ को दफा १२५क. अनुसार...
काठमाण्डौ । हामीले दैनिक रुपमा नोटको प्रयोग गरिरहेका हुन्छौ । यसरी दैनिक प्रयोग हुने नोट विविध कारणले गर्दा झुत्रो हुने गर्छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले यस्ता झुत्रा नोटको दाबी प्रक्रिया र भुक्तानीका विषयमा केही व्यवस्था गरेको छ । कसैसँग रहेको बैंकनोट आगोमा पोलिई, किराले खाई, च्यातिई, पानीले भिजी वा अन्य कुनै कारणले चलनचल्ती योग्य नभएमा त्यस्तो नोटको साटोमा नयाँ/सुकिलो नोट...
काठमाण्डौ । नेपाल राष्ट्र बैंकको निर्देशनबमोजिम २०८१ माघ १ गतेदेखि बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूले आफ्ना ग्राहकहरूको खाता खोल्दा राष्ट्रिय परिचयपत्र वा राष्ट्रिय परिचयपत्र नम्बरको विवरण यकीन गरी अनिवार्य रूपमा राष्ट्रिय परिचयपत्र वा राष्ट्रिय परिचयपत्र नम्बरका आधारमा खाता खोल्नुपर्दछ ।तर, विदेशमा बसोबास गरिरहेका नेपाली नागरिकको हकमा विदेशमै बसी अनलाइनमार्फत...
काठमाण्डौ । नेपाल राष्ट्र बैंकले विदेश भ्रमण र रोजगारीका लागि राहदानी बापतको विदेशी मुद्रा सटहीको व्यवस्था गरेको छ । हालको व्यवस्थाअनुसार भारतबाहेक अन्य मुलुकको भ्रमणमा जाने नेपाली नागरिकले राहदानीबापत प्रतिपटक अमेरिकी डलर २५०० वा सो बराबरको परिवर्त्य विदेशी मुद्रासम्म सटही सुविधा प्राप्त गर्न सक्छन् ।यस्तो सटही सुविधा आवश्यक कागजातको आधारमा नेपाल राष्ट्र बैंकबाट...
.jpg)
काठमाण्डौ । पछिल्लो समय नेपालमा विद्युतीय कार्ड प्रयोग गर्नेको संख्या वृद्धि भईरहेको छ । विभिन्न बैंक तथा वित्तीय संस्थाले ग्राहकहरुलाई वित्तीय कारोबारको सहजताका लागि यस्तो कार्ड प्रदान गर्ने गर्छन । यस्तो कार्ड जारी गर्दा बैंक तथा वित्तीय संस्थाले केही शुल्कहरु लिने गर्छन । यी कार्डहरुको केही सिमा र अतिरिक्त सुविधाहरु पनि हुने गर्छन् । जुन कुरा विद्युतीय कार्ड सुविधा...
.jpg)
काठमाण्डौ । पछिल्लो समय नेपालमा विद्युतीयमाध्यमबाट कारोबार गर्नेको संख्या ह्वात्तै बढेको छ । सरल,सहज र नगदरहित कारोबार हुने भएकाले आम मानिसहरु विद्युतीय कारोबारप्रति आकर्षित भईरहेका छन् । तर यस्तो कारोबार गर्दा केही सावधानी भने अपनाउनु पर्ने हुन्छ । यस क्रममा बेलामौकामा विद्युतीय भुक्तानी सेवाहरूको व्यवस्थापन गर्नु पर्ने हुन्छ ।
.jpg)
काठमाण्डौ । आधुनिक डिजिटल प्रविधिले हामीलाई सहज रूपमा वित्तीय सेवा प्रदान गरेको छ भने यसको दुरूपयोगको जोखिम पनि उत्तिकै बढेको छ । तसर्थ, उच्च सुरक्षाका साथ यस्ता प्रविधि प्रयोग गर्नु आवश्यक छ । यसको लागि तीन तहको सुरक्षा बुझ्न आवश्यक छ । १ तपाईंलाई मात्र थाहा हुनेः यो तहले तपाईंलाई मात्र थाहा हुने जानकारीलाई जनाउँछ । जसमा तपाईंको पासवर्ड, पिन नम्बर वा गोप्य प्रश्नको उत्तर...
.jpg)
काठमाण्डौ । नेपाल राष्ट्र बैंकले सामाजिक सञ्जालमा जो कोहीलाई विश्वास नगर्न सबैलाई सचेत गराएको छ । राष्ट्र बैंकले वित्तीय चेतनाका लागि एक सूचना जारी गर्दै यस्तो आग्रह गरेको हो ।
काठमाण्डौ । सानै उमेरदेखि बालबालिकालाई बचतको महत्व बुझाउन तथा अभिभावकले आफ्ना बालबालिकाको भविष्यका लागि वित्तीय योजना तयार गर्न उनीहरूको नाममा नै बैंक खाता खोल्न सकिन्छ । जन्मदर्ता प्रमाणपत्र वा नाबालक परिचयपत्रको आधारमा कुनै पनि बैंक वा वित्तीय संस्थामा यस्तो खाता खोल्न सकिन्छ । यसरी नाबालकको खाता खोल्दा ऊ कानुनी रूपमा बालिग नभएसम्म खाता सञ्चालनको अख्तियारी नाबालकको...
काठमाण्डौ । बैंक तथा वित्तीय संस्थाले प्रदान गर्ने मोबाइल बैंकिङ, इन्टरनेट बैंकिङ र भुक्तानी प्रदायकहरूले प्रदान गर्ने मोबाइल वालेट जस्ता सेवाहरू ग्राहकले दर्ता गराएको मोबाइल नम्बर वा इमेलसँग आबद्ध गरिएका हुन्छन् । जसमा ग्राहकको खातासम्बन्धी महत्वपूर्ण विवरणहरू जोडिएका हुन्छन् ।
.jpg)
काठमाण्डौ । नेपाल राष्ट्र बैंकले मिति २०८१ फागुन २३ मा जारी गरेको लघुवित्त वित्तीय संस्था सञ्चालन मार्गदर्शन, २०८१ मा लघुवित्त वित्तीय संस्थाहरूले ग्राहक हित संरक्षणका लागि व्यवस्था गरेको छ । जसअन्तर्गत संस्थाले कर्जाको प्रोडक्ट पेपरमा अनिवार्य रूपमा नेपाली भाषा र आवश्यकताअनुसार स्थानीय भाषामा समेत ब्याजदर, सेवा शुल्क, कर्जाको भुक्तानी अवधि कर्जाका सर्तहरू लगायतको...
.jpg)
काठमाण्डौ । पुराना झुत्रा नोटहरुलाई प्राय मानिसहरुले सटही गर्न नसकिने ठानेर वेवास्ता गरेका पाइन्छ । तर नेपाल राष्ट्र बैंकले यस्ता नोटहरु सटही गर्न सकिने व्यवस्था गरेको छ । आफूसँग भएको च्यातिएको, मकिएको, गलेको, जलेको, लुलो भएको, किराले खाएको, पानीले भिजेर मुद्रण उडेको वा धमिलो भएको, रङ्गिएको नोटलाई नेपाल राष्ट्र बैंकको मुद्रा व्यवस्थापन विभाग तथा प्रदेशस्थित कार्यालय र...
काठमाण्डौ । रियल टाइम ग्रस सेटलमेन्ट(आरटीजीएस) एक फन्ड ट्रान्सफर प्रणाली हो । जसमा एक बैंकबाट अर्को बैंकमा फन्ड ट्रान्सफर ‘रियल टाइम’मा र 'Gross'- transaction by transaction-basis कुनै पनि ट्रान्जेक्सनको bundling वा netting नगरी ट्रान्सफर गरिन्छ ।आरटीजीएस प्रणालीबाट दुई लाख रुपैयाँ वा सोभन्दा बढी जतिसुकै रकमको भुक्तानी गर्न सकिन्छ । यो प्रणालीबाट कारोबार गर्न आफ्नो खाता रहेको बैंक वा वित्तीय संस्थामा गई...
काठमाण्डौ । कृषि, औद्योगिक, व्यवसायिक वा निजी प्रयोजनका लागि कुनै पनि व्यक्ति, फर्म, कम्पनी वा संस्थालाई सवारी साधन, मेसिनरी औजार, उपकरण खरिद गर्नका लागि किस्ताबन्दीमा फिर्ता गर्दै सम्पूर्ण किस्ता भुक्तानी भइसकेपछि स्वामित्व हस्तान्तरण हुनेगरी प्रदान गरिएको कर्जा वा सापटीलाई हायर पर्चेज कर्जा भनिन्छ । बैंक वित्तीय संस्थाका अलावा केही अन्य कम्पनीले समेत नेपाल राष्ट्र...
.jpg)
काठमाण्डौ । बैंक तथा वित्तीय संस्थाले कारोबार नभएका बचत खाताको हकमा ३ वर्ष एवम् कल खाता र चल्ती खाताको हकमा १ वर्षभन्दा बढी समयावधि व्यतीत भएपछि त्यस्तो खाता निष्क्रिय गर्नुपर्ने व्यवस्था छ । यसरी खाता निष्क्रिय भएपश्चात् खाता सक्रिय गर्नुपर्दा बैंक तथा वित्तीय संस्थाको ग्राहक पहिचानसम्बन्धी नीतिबमोजिम सक्रिय गराउनुपर्दछ । साथै, अद्यावधिक भएको खाता सक्रिय गर्नुपर्दा...
.png)
काठमाण्डौ । प्रविधिको विकायसँगै वर्तमान समयमा विद्युतीय कारोबार गर्नेको संख्यामा निकै बढेको छ । सहज,कम सयय लाग्ने र नगद बोकिरहनु पर्ने बाध्यताबाट छुटकारा जस्ता कारणले पछिल्लो समय नेपालमा विद्युतीय कारोबार वृद्धि भईरहेको छ । यद्यपी विद्युतीय कारोबार गर्दा केही कुरामा सजग भने हुनु पर्छ । आफ्नो मोबाइल बैंकिङ एप, डिजिटल वालेट जस्ता विद्युतीय माध्यमबाट वित्तीय कारोबार...
.jpg)
काठमाण्डौ । बैंकिङ प्रणालीमा अधिक तरलताको स्थिति देखिएमा अल्पकालीन अवधिको लागि बढीमा १४ दिन तथा दीर्घकालीन अवधिको लागि बढीमा ६ महिनाको तरलता प्रशोचन गर्न केन्द्रीय बैंकले प्रयोग गर्ने उपकरण रिभर्स रिपो हो । यस उपकरणको निष्कासनका दिन बोलकबोलमा सफल बोलकर्ताको यस बैंकमा रहेको खाताबाट रकम झिकिने भएकोले तोकिएको समयावधिको लागि तरलता प्रशोचन हुन्छ ।
काठमाण्डौ । बैंकिङ प्रणालीमा न्यून तरलताको स्थिति देखिएमा अल्पकालीन अवधिको लागि बढीमा १४ दिन तथा दीर्घकालीन अवधिको लागि बढीमा ६ महिनाको तरलता प्रवाह गर्न केन्द्रीय बैंकले प्रयोग गर्ने उपकरण ‘रिपो’ हो । यस उपकरणको निष्कासनका दिन बोलकबोलमा सफल बोलकर्ताको (बैंक तथा वित्तीय संस्थाको) नेपाल राष्ट्र बैंकमा रहेको खातामा बाँडफाँड अनुसारको रकम जम्मा गरिने भएकोले तोकिएको...
काठमाण्डौ । नेपाल राष्ट्र बैंकले लघुवित्त संस्थाले परिस्थितिजन्य कारणले समस्यामा परी कर्जालाई नियमित गर्न नसकेका ऋणीहरुलाई कर्जा चुक्ता गर्न परेको कठिनाईलाई दृष्टिगत गरी आवश्यकता र औचित्यको आधारमा शर्तहरुको अधीनमा रही एक पटकको लागि कर्जाको पुनरतालिकीकरण वा पुनरसंरचना गर्न सक्ने व्यवस्था गरेको छ । सामान्यतः कर्जा पुनरतालिकीकरण वा पुनरसंरचना भन्नाले कर्जाको मौजुदा...
.jpg)
काठमाण्डौ । बैंक तथा वित्तीय संस्थाले आफ्नो व्यवसाय गर्न चाहने व्यक्तिलाई प्रचलित व्यवस्थाको अधिनमा रहि कर्जा प्रवाह गर्ने गर्छन् । बैंक तथा वित्तीय संस्थाको जिम्मेवारी कर्जा प्रवाह गर्नु मात्रै होइन । प्रदान गरिएको कर्जा सही ठाउँमा उपयोग भईरहेको छ कि छैन भनेर निगरानी गुर्न कर्तव्य पनि हो । कर्जाको उपयोगका आधारमा बैंक तथा वित्तीय संस्थाले कर्जाको वर्गीकरण गर्नु पर्ने...
.jpg)
काठमाण्डौ । विदेशी विनिमय (नियमित गर्ने) ऐन, २०१९ तथा विदेशमा लगानी गर्न प्रतिबन्ध लगाउने ऐन, २०२१ को व्यवस्थाबमोजिम कुनै पनि नेपाली नागरिकले विदेशमा बैंक खाता खोल्न, घरजग्गा तथा अन्य कुनै पनि किसिमको लगानी गर्न प्रतिबन्ध लगाइएको छ ।तर, नेपाली नागरिकले विदेशमा रहँदाबस्दाको अवधिसम्म त्यहाँ आर्जन गरेको रकम विदेशस्थित बैंकमा खाता खोली रकम जम्मा गर्न भने सक्ने व्यवस्था रहेको छ...
काठमाण्डौ । नेपाल राष्ट्र बैंकले विदेशमा अध्ययनका लागि जाने विद्यार्थीका लागि डलर सटहीको सुविधा प्रदान गर्दै आएको छ । तर राष्ट्र बैंकले देश अनुसार वार्षिक रुपमा फरक/फरक सटहीको सुविधा प्रदान गर्दै आईरहेको छ । विदेशमा अध्ययन गर्न जाने नेपाली विद्यार्थीले आफ्नो निवेदन, राहदानीको प्रतिलिपी, नो अब्जेक्सन लेटर,सम्बन्धित शैक्षिक संस्थाको पत्रलगायत सम्बन्धित कागजपत्र संलग्न...
.jpg)
काठमाण्डौ । नेपाल राष्ट्र बैंकले विदेश जाने नेपाली नागरिकहरुका लागि विदेशी मुद्राको सटही सम्बन्धी सुविधा प्रदान गर्दै आईरहेको छ । राष्ट्र बैंकले आप्रवास भिसा प्राप्त गरी सम्बन्धित देशमा पहिलो पटक जाने नेपाली नागरिकहरुले एक पटक मात्र सेटलमेन्ट खर्चबापत प्रति व्यक्ति बढीमा अमेरिकी डलर ५ हजारसम्म वा सो बराबरको अन्य परिवर्त्य विदेशी मुद्रा सटही गर्नसक्ने व्यवस्था गरेको छ ।...
.jpg)
काठमाण्डौ । नेपाल राष्ट्र बैंकले नेपाली नागरिकलाई विदेश भ्रमण/रोजगारीका लागि राहदानी बापतको विदेशी मुद्रा सटहीसम्बन्धी सुविधा प्रदान गर्दै आईरहेको छ । केन्द्रीय बैंकले यसका लागि केहि व्यवस्था गरेको छ । हालको व्यवस्थाअनुसार भारतबाहेक अन्य मुलुकको भ्रमणमा जाने नेपाली नागरिकले राहदानीबापत प्रतिपटक अमेरिकी डलर २ हजार ५ सय वा सोबराबरको परिवर्त्य विदेशी मुद्रासम्म एक...
काठमाण्डौ । नेपालमा विदेशी मुद्रामा खाता खोल्ने प्रावधान रहेको छ । तर यसका लागि नेपाल राष्ट्र बैंकले केहि प्रावधानको व्यवस्था गरेको छ । नेपालमा विदेशी मुद्रामा खाता खोल्ने सम्बन्धमा के प्रावधान रहेको छ ?–परिवर्त्य विदेशी मुद्राको स्रोत भएका व्यक्ति तथा निकायले नेपालमा सोही मुद्रामा चल्ती,बचत,कल वा मुद्दती(खातावालाको प्रकृतिअनुसार)खाता खोल्न सक्छन् ।
.jpg)
काठमाण्डौ । के तपाईले परिवर्त्य विदेशी मुद्राको बारेमा सुन्नु भएको छ ? परिवर्त्य विदेशी मुद्रा भनेको के हो ? विदेशी विनिमय कारोबारको इजाजतपत्रप्राप्त संस्थाहरुबाट सटही गर्न सकिने दैनिक रुपमा विनिमय दर प्रकाशित गरिने नेपाल राष्ट्र बैंकबाट तोकिएका विदेशी मुद्राहरुलाई परिवर्त्य विदेशी मुद्रा भनिन्छ । हालको व्यवस्थाअनुसार नेपालमा २० वटा विदेशी मुद्राहरु परिवर्त्य...
काठमाण्डौ । कर्जा स्वीकृत भएपश्चात बैंक तथा वित्तीय संस्थाले योजनावद्ध रुपमा ग्राहकले सो कर्जा उपयोग गर्ने अपेक्षा गरेर स्रोत सुनिश्चित गर्ने गर्दछन् । यदि ग्राहकले तोकिएको अविधिभित्र स्वीकृत कर्जाको निश्चित सीमासम्मको रकम उपयोग नगरेमा कर्जा प्रदान गर्ने संस्थाले सम्झौताबमोजिम लिने शुल्कलाई प्रतिबद्धता शुल्क भनिन्छ । यससम्बन्धी नियामकीय व्यवस्था के रहेको छ...
काठमाण्डौ । बैंक तथा वित्तीय संस्थाले केहि निश्चित समयका लागि बचतकर्ताको पैसा जम्मा गर्नका लागि मुद्दती निक्षेप खाताको व्यवस्था गरेका हुन्छन् । यस्तो खातामा पैसा बचत गरेबापत बैंक तथा वित्तीय संस्थाले चालु र बचत खाताको तुलनामा बढी ब्याज दिने गर्छन् । मुद्दती निक्षेप खातामा राखिएको पैसा समय अगावै निकाल्नु पर्यो भने बचतकर्ताले निकालेको पैसामा बैंकलाई ब्याज तिर्नु पर्ने...
काठमाण्डो । बैक तथा वित्तीय संस्थाले कर्जा प्रवाह गर्नुअघि ऋणीको मासिक आम्दानी र धितो राख्ने सम्पत्तिको मोटामोटी मूल्यांकन गर्नुपर्छ । ऋण प्रवाह गर्दा बैंक तथा वित्तीय संस्थाले गर्ने यो महत्वपूर्ण चरण हो । यसले ऋणीलाई भविष्यमा आइपर्ने वित्तीय आवश्यकता र बाधाबाट बचाउँछ । बैंक तथा वित्तीय संस्थाले ऋणीको कर्जा भुक्तानी गर्नसक्ने क्षमताको विश्लेषण गर्दा ऋणीको आम्दानीको...
काठमाण्डौ । बैंक तथा वित्तीय संस्थाको आधारदर भन्नाले मुख्यतःसंस्थाको लागतको आधारमा गणना गरिएको दर भन्ने बुझिन्छ । बैंक तथा वित्तीय संस्थाले प्रवाह गर्ने कर्जाको ब्याजदर निर्धारण गर्ने प्रमुख आधार नै आधारदर अर्थात बेसरेट हो । यो दर गणना गर्दा संस्थाले निक्षेप जस्ता कोष प्राप्त गर्दा तिर्नुपर्ने लागत,राष्ट्र बैंकको नियमअनुसार कायम गर्नुपर्ने अनिवार्य मौज्दात र तरलता...
काठमाण्डौ । प्रविधिको विकाससँगै विगत केहि दशकदेखि पैसाको भण्डार,पहुँच र यसलाई खर्च गर्ने हाम्रो तौरतरिकामा आमूल परिवर्तन आएको छ । आधुनिक मानव इतिहासको सुरुवाति कालमा मुद्राहरु बहुमूल्य धातुका हुने गर्थे । त्यसपछि कागजी नोटको प्रचलनमा आयो । जसले मुद्राको अवधारणमा विश्वभर क्रान्ति नै ल्याईदियो । त्यसपछि क्रेडिट कार्डको थालनी भयो । जसले एउटा कार्डको प्रयोगले कारोबार...
