महाप्रसाद अधिकारी फेरि बने ‘सी’ ग्रेडका गभर्नर, गत वर्षको भन्दा खस्कियो स्तर

काठमाण्डौ । नेपाल राष्ट्रबैंकका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीलाई विश्वभरका केन्द्रीय बैंकका प्रमुखहरुको र्‍यांकिङको सूचीमा पुनः 'सी' ग्रेडमा परेका छन् ।  

अघिल्लो वर्ष बी माइनसमा उक्लिएका उनलाई अमेरिकाको ग्लोबल म्यागजिनले २०२४ का लागि पुनः 'सी' ग्रेडमा झारिदिएको हो ।  

यसरी गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीको र्‍याङ्क अघिल्लो वर्षको तुलनामा सन् २०२४ मा थप खस्किएको छ । 

ग्लोबल म्यागजिनले केन्द्रीय बैंकका प्रमुख(गभर्नर)ले लिएको मौद्रिक नीतिबाट अर्थतन्त्रमा परेको प्रभाव तथा उनीहरुको कार्यक्षमतालाई आधार बनाएर र्‍यांकिङमा समेट्दै आएको छ । यो क्रममा राष्ट्रबैंकका गभर्नर अधिकारी अघिल्लो वर्षको तुलनामा थप कमजोर र प्रभावहीन देखिएका हुन् ।  

उनले लिएका नीतिका कारण अर्थतन्त्रमा खासै टेवा पुग्न नसकेको देखिन्छ । कुनै राजनीतिक दल वा आस्थाका कारण सधैं विवादमा आउने गभर्नर अधिकारीले लिएको नीतिले लामो समयसम्म सेयर बजारका लगानीकर्ता प्यानिक बनेका थिए । अझै पनि सेयर बजारलाई सपोर्ट गर्ने गरी आवश्यक लचक नीति अधिकारीले मौद्रिक नीतिमार्फत लिन नसकेका देखिन्छ ।  

पछिल्लो समय नेकपा एमालेको नेतृत्वमा सरकार बनेपछि र सोही दलका नेता अर्थमन्त्री बनेपछि मात्र गभर्नर अधिकारी लचक र सुधारका नीति बनाउन अग्रसर देखिन्छन् । उनको राजनीतिको आस्थाबाट प्रभावित हुने यो प्रवृति समेत जनताले लामो समयदेखि मन पराएका छैनन् । यहीकारण कार्यकालको अन्तिम केही महिना बाँकी छँदा समेत गभर्नर अधिकारीले आफूमाथिको आरोप र दाग मेट्न सकिरहेका छैनन् । 

त्यसो त 'सी' प्लसको र्‍याङ्कमा गभर्नर अधिकारी पर्नुको कारण प्रस्तुत गर्दै म्यागजिनले लेखेको छ -'मुद्रास्फीति र विदेशी विनिमय सञ्चितिको दबाब कम गर्न नेपाल राष्ट्र बैंकले गत वर्ष मौद्रिक नीतिमा कडाई गरेको थियो । यसले नीतिगत दर बढायो र कोभिड १९ महामारीको समयमा ५०० प्रतिशत भन्दा बढीले फूलेका बैंकहरूलाई ऋण दिनेमा रोक लगायो। फलस्वरूप, ऋण वृद्धि २०२२ मा १३.३ प्रतिशतबाट ४.६ प्रतिशतमा सीमित बन्न पुग्यो । डिसेम्बरमा नीतिगत दरमा १०० आधार बिन्दु कटौतीको लागि मध्यस्थ मुद्रास्फीतिलाई अनुमति दिइयो, र मुद्रास्फीति गतिशील सुधार जारी रह्यो, तेल र वस्तुको मूल्यमा आएको कमीका कारण यस वर्षको पहिलो अर्धवार्षिकमा औसत ६.४ प्रतिशत पुग्यो। अघिल्लो वर्षको ५.६ प्रतिशतको वृद्धिदर गत वर्ष मात्र १.९ प्रतिशतमा झरेको थियो र एडीबीले यो वर्ष ३.६ प्रतिशतमा पुग्ने प्रक्षेपण गरेको छ।'

अधिकारी: एशियाकै कमजोर गभर्नर !

एशिया प्रशान्त क्षेत्रमा 'सी' ग्रेडको गभर्नरको रुपमा महाप्रसाद अधिकारी मात्र देखिएका छन् ।  

म्यानमारका केन्द्रीय बैंकका प्रमुखलाई 'एफ'मा परेका छन् भने त्यसपछि गभर्नर अधिकारी छन् । एशियाका बाँकी सबै देशका गभर्नरहरुको र्‍याङ्क 'बी' र त्यसभन्दा माथि नै छ ।  

पाकिस्तानका गभर्नरले अघिल्लो वर्षको 'सी माइनस'बाट सुधार गरी 'बी'मा आफूलाई उभ्याउन सफल देखिएका छन् ।  

भारतका शशिकान्त दास 'ए प्लस'मा परेका छन् भने चीनका केन्द्रीय बैंक प्रमुख 'बी प्लस'मा, श्रीलंकाका नन्दलाल विरासिंघे 'ए'मा रहेका छन् ।  

थाइल्याण्डका 'बी' मा, भियतनामका 'ए' बर्गमा, फिलिपिन्सका 'ए' माइनसमा परेका छन् ।  

एशिया प्रशान्त क्षेत्रका गभर्नरहरुको र्यांकिंगको सूची यस्तो छः